سیگما

حدفاصل برابر بر مسير مماس و دايره‌اي اثر گريز از مركز و كوريوليس را آنطور كه شخص روي ديسك مي‌بيند،‌ نشان مي‌دهد. 

وقتي نيروي مركزگرا به عنوان نيرو ديده شود بايد نيروي خارجي مؤثر در مسير منحني جسم باشد و نيروهاي گريز از مركز و كوريوليس هم نيروهاي مؤثري هستند كه روي رفتار جسم در از ديد ناظر در حال چرخش اثر مي‌كنند. 
راننده ماشين روي يك مسير منحني از ديد ناظر چارچوب در حال چرخش است و مي‌تواند از نيروي گريز  از مركز براي حركت ظرفي كه ليوان و تخم‌مرغ كنار دستش قرار دارد توجيهي ارائه كند. اصطكاك صندلي يا داشبورد ممكن است به اندازه‌ي كافي مانع از حركت اجسام نباشد. شخصي كه در هليكوپتر از بالا به ماشين نگاه مي كند، حركت ليوان و ظرف تخم‌مرغ را در مسير مستقيم توصيف مي‌كند(شكل).
نيروي گريز از مركز  و تجربه‌ي شتاب گريز از مركز مفهومي بسيار مفيد براي زماني است كه چارچوب مناسبي انتخاب شده باشد تا حركت مسير منحني را توصيف كند. وقتي ماشين را از بالا نگاه كنيم، شتاب به صورت V²/r بوده و سپس جسمي به جرم m روي صندلي بايد نيروي mv²/r را به سمت مركز  قوس منحني (شكل) تجربه كند. از ديد چارچوب شخصي كه در ماشين است، همان نيرو به سمت بيرون ماشين در جهت شعاعي به جسم وارد مي‌شود. به تجربه مي‌توانيد بگوييد اجسام در حال حركت داخل ماشين مثل ظرف و ليوان، به سمت بيرون ماشين حركت مي كنند اگر سرعت در منحني به توان دو زياد‌تر شود و يا منحني تيز‌تر (پيچ جاده بيشتر) باشد(شعاع). 

در شكل با توجه به جهت نيرو نيروي گريز از مركز داريم و جهت خلاف آن ماشين روي منحني حركت مي‌كند مركزگرا.

يك ليوان آب (حدود سه چهارم آن پُر باشد)

كاغذ سفيد

يك روز آفتابي

1. ليوان آب و كاغذ را در قسمتي از اتاق كه نور خورشيد به آنجا مي‌تابد قرار دهيد (نزديك پنجره بهترين نقطه است).

2. ليوان آب را بالاي كاغذ نگه‌داريد و به كاغذ نگاه كنيد (هشدار: به ليوان در مسير نور نگاه نكنيد بخصوص موقعي كه آن را همخط با خورشيد نگه‌داشته‌ايد). روي كاغذ رنگ‌هاي نور را مي‌بينيد.

3. حالا سعي كنيد ليوان را در ارتفاع‌ها و زاويه‌هاي مختلف نگه‌داريد و به اثرات مختلف آن دقت كنيد.

وقتي يك رنگين‌كمان را در آسمان مي‌بينيد،‌در حالت‌(جا)هاي مختلف به صورت‌هاي مختلفي ديده مي‌شود. ممكن است در فواره‌‌ها يا آبشارها هم آن را ديده باشيد.

رنگين‌كمان در آسمان زماني شكل مي‌گيرد كه نور خورشيد در گذر از قطرات آب شكسته مي‌شود. شكست نور خورشيد با جدايي رنگ‌ها از قرمز تا زرد و نارنجي و سبز و آبي و بنفش خودش را نشان مي‌دهد.

1. كيسه پلاستيكي يا هرجنش ديگر ولي سبك

2. قلاب كمر (يا كش شلوار)

3. طناب

4. يك جسم كوچك كه نقش وزنه يا همان جسم متصل به چتر را بازي كند.

1. يك قطعه‌ي بزرگ از كيسه‌ي پلاستيكي ببُريد.

2. لبه‌ها را قيچي كنيد تا شبيه هشت گوش شود.

3. روزنه‌اي بسيار كوچك نزديك لبه در هر گوشه ايجاد كنيد.

4. 8 تكه طناب را با طول‌هاي مساوي به اين هشت روزنه ببنديد.

5. جسم را به انتهاي ديگه طناب‌ها ببنديد.

6. از بالاي تخت يا صندلي آن را رها كنيد و ببينيد چطور كار مي‌كند. يادتان باشد بايد حركت آن آرام باشد و اين يعني درست كار مي‌كند.

وقتي چترباز يا جعبه‌هاي مختلفي كه با چتر رها مي‌شوند طنابشان با ضامن باز مي‌شود و چتر باز شده و سقوط به آرامي صورت مي‌گيرد. هرقدر سطح مقطع چتر بزرگتر باشد، مقاومت هوا هم بيشتر است و حركت آرام‌تر. با ايجاد يك حفره در مركز چتر هوا به آرامي از آن عبور مي‌كند و هوا به اطراف رويه‌ي بالايي چتر پخش مي‌شود و چتر حركتي مستقيم‌‌تر نسبت به قبل خواهد داشت.

موارد مورد نياز

پنج يا بيشتر ليوان يا بطري شيشه‌اي آب تكه چوب يا مداد

1. ليوان‌ها را كنار هم به‌خط كنيد و در هر كدام مقداري آب بريزيد بطوريكه ميزان در هركدام با ديگري فرق داشته باشد. اولين ليوان بايد كم‌ترين مقدار و آخرين بيشترين مقدار آب را داشته باشد. ولي يكي دو ليوان مياني كمي بيشتر از آخرين ليوان (هر حالتي را مي‌توانيد امتحان كنيد).

2. به ليواني كه كم‌ترين ميزان آب را دارند بزنيد و با ليواني كه بيشترين ميزان آب را دارند ضربه بزنيد. صداي كدام بيشتر است؟

3. به ليوان‌هاي ديگر ضربه بزنيد. سعي كنيد با ريتم خاصي كه خودتان مي‌خواهيد اين كار را با همه‌ي ليوان‌ها انجام دهيد. 

هر ليوان صداي متفاوتي از ديگري دارد. ليواني كه بيشترين آب را دارد كم ترين صدا و برعكس. ارتعاشات كوچك با هر ضربه توليد مي‌شوند و همين باعث ايجاد امواج صوتي مي‌شود كه در آب هم حركت مي‌كنند. آب بيشتر باشد، ارتعاشات آهسته‌تر و تون صدا عميق‌تر است.

يك توپ بزرگ مثل بسكتبال يا فوتبال

يك توپ كوچك مثل تنيس يا توپ‌هاي كوچك مشابه

1. در جايي كه صداي توپ مزاحم طبقه‌ي پايين يا اتاق‌هاي اطراف نمي‌شود برويد.

2. توپ تنيس (كوچكتر) را به دقت بالاي توپ بستكبال (بزر‌گتر) نگه داريد (مطابق شكل).

3. حالا هردو را همزمان رها كنيد و ببينيد چه اتفاقي مي‌افتد.

اگر توپ‌ها را همزمان رها كرده باشيد، توپ تنيس بايد در طول مسير بالاي توپ بسكتبال معلق بدون تماس فاصله‌ي قبلي‌اش را حفظ كند. دو توپ بعد از برخورد توپ بزرگتر با زمين بهم مي‌خورند. پس انرژي جنبشي زيادي از توپ كوچكتر به بزرگتر منتقل مي‌شود.

وقتي دو توپ را در هوا نگه مي‌داريد (قبل از رها كردن) نوع ديگري از انرژي را در خود دارند (انرژي پتانسيل). جالب است كه انرژي از بين نمي‌رود و فقط نوع آن از يكي به ديگري تبديل مي‌شود.